Sterk en aantrekkelijk openbaar vervoer is essentieel om de mobiliteit van de toekomst duurzaam vorm te geven. Het spoorvervoer speelt daarbij een belangrijke rol, zowel voor passagiers als voor goederen. Zo beschouwt de Europese Unie het treinverkeer als de sleutel voor het realiseren van de Europese Green Deal. In Duitsland wil de regering het aantal treinreizigers tegen 2030 verdubbelen en het marktaandeel van het goederenvervoer per spoor verhogen tot 25%. Dit zal alleen lukken met een drastische uitbreiding van de infrastructuur. Het reactiveren van verlaten spoorwegen is een manier om dit te bereiken. In een recente studie is onderzocht welke spoorwegen het waard zijn om te herstellen.
Voor het rapport werden in totaal 42 spoorwegen in het zuidwesten van Duitsland geanalyseerd om het potentiële aantal reizigers te voorspellen. Structuur- en verkeersdata vormden een belangrijke basis voor de analyse. Waar wonen de mensen in de gedefinieerde regio’s, waar werken ze en gaan ze naar school? Hoe verplaatsen zij zich?
“Bij PTV hebben we toegang tot een grote verscheidenheid aan verkeers- en modelgegevens. Dat is een voordeel. In het onderzoek hebben we gegevens gebruikt van PTV’s eigen verkeersmodel voor heel Duitsland, Validate, en van openbaarvervoersmodellen van de onderzochte regio’s,” legt Petra Strauß uit, die namens PTV Transport Consult het onderzoek heeft geleid. “We hebben deze verkeersgegevens geëxtrapoleerd en veranderingen voorspeld tot het jaar 2030. Op die manier kon rekening worden gehouden met de te verwachten structurele ontwikkeling.”
Een ander belangrijk aspect bij het inschatten van mogelijke passagiersaantallen op de spoortrajecten is de zogenaamde impedantie, die mensen ontmoedigt om het openbaar vervoer of de auto te gebruiken. Mensen zijn minder bereid om het openbaar vervoer te gebruiken als ze te maken hebben met lange reistijden, lang wachten tussen treinen of lange afstanden naar het station. Anderzijds ontmoedigen parkeerbeperkingen, lange reistijden of zeer drukke routes hen om de auto te gebruiken. Deze factoren spelen een cruciale rol bij de beslissing van een reiziger over de beste reiswijze.
In de virtuele omgeving kan het auto- en treinverkeer worden gesimuleerd om de relevante weerstandsfactoren te bepalen. Zo kunnen de modale keuze en potentiële passagiersaantallen voor de spoorlijnen worden afgeleid.
Wat maakt het openbaar vervoer aantrekkelijk?
“Het openbaar vervoer is competitief als je je bestemming zo snel mogelijk kunt bereiken, als je niet hoeft over te stappen en als je niet ver naar het station hoeft te lopen,” zegt Petra Strauß.
En het is ook belangrijk hoe vaak de treinen op de betreffende lijnen rijden.
Petra Strauß legt uit: “In onze analyse gingen we uit van een uurdienst de hele dag tussen 5 uur ‘s ochtends en middernacht. Dat is de minimale service. Als de potentiële vraag hoger was, verhoogden we de frequentie. Met de vastgestelde frequentie kunnen we een schatting maken van de rijprestaties. En we kunnen schatten hoeveel autoritten kunnen worden vermeden door de spoorlijn opnieuw in gebruik te nemen. Zo kunnen we ook de mogelijke besparing van CO2-uitstoot berekenen.”
Uiteindelijk hebben de PTV-adviseurs de 42 spoorwegen in vier categorieën ingedeeld. De belangrijkste parameter voor de classificatie was de potentiële indicator ‘reizigerskilometers per routekilometer’. Deze indicator geeft informatie over het verwachte gemiddelde gebruik van de spoordienst. Daarnaast zijn ook criteria als de huidige infrastructuurstatus van het spoor en mogelijke effecten voor het gehele netwerk meegenomen.
Petra Strauß: “Een dergelijke potentieelanalyse is een belangrijke indicator, niet alleen voor de reactivering van verlaten spoorwegen, maar ook voor andere infrastructuurprojecten. Het biedt een goede basis voor het besluitvormingsproces.”